Tsunami Nedir Nasıl Ortaya Çıkar ?

Holywood filmlerinde sık sık karşımıza çıkan tsunaminin boyları yüzlerce metreleri bulmaktadır. Japoncada "liman dalgası" manasına gelir. Tsunami, okyanus ya da denizin taban evresinde ortaya gelebilecek olan deprem, volkan patlaması ve buna bağlı olaraktan zemin kayması, tabanın çökmesi tarzındeki teknotik olayların neticesinde denize geçecek olan enerjilerin çoklığından kaynaklı meydana gelen ve uzun vakit devam eden deniz dalgasıdır.

Tsunaminin oluşmasından sonra meydana gelen dalganın deniz dalgasından farkı; var olan su zerreciklerinden sürüklenmesinden kaynaklı hareket kazanmasıdır. Tsunami derin olan denizlerde fark edilmeyebilir. Ama sığ olan sularda, V tarzı daralması olan kenar ve körfezler, dik yamaçlı olan kenarlarda birtakım vakitler 30 metreye kadar tırmanabilir. Şiddetli seviyede akıntılara sebep olan tsunami, insan yaşamında sel, çığ, Tayfun ve deprem tarzınde natural afet durumuna gelir. Bu dalga ortaya geldiği zaman bir adettir. İlerleyen vakit zarfında 4 ya da daha çok dalga durumunda etrafa yayılır. Oluşan dalgaların ilki ve sonuncusu gerektiğince güçsüzdür. Ama başkaları var olan tesirlerini kenar kesimlerinde gerektiğince kuvvetli şekilde hissettirebilecek enerji ile ilerlemektedir. Bundan kaynaklı olarak depremlerden kısa bir vakit ardından kenar şeritlerinde görülebilecek, anormal ama yavaş olan su seviye değişimleri gerçekte bu dalganın yaklaştığının bir göstergesidir. Bu arkadan gelebilecek olan güçlü ve kuvvetli dalgalarında habercisi olarak algılanabilir.

Tsunami ilk oluştuğunda tek bir dalgadır fakat kısa bir vakit ortamında üç ya da beş dalgaya dönüşerek etrafa yayılmaya başlar. Bu dalgaların birincisi ve sonuncusu çok zayıftır fakat başka dalgalar tesirlerini kenarlarda kuvvetli biçimde hissettirebilecek bir enerjiyle ilerlerler. Bu amaçla depremlerden kısa bir vakit sonra kenarlarda görülen yavaş ama anormal su seviyesi değişimi ilk dalganın yaklaştığını gösterir. Bu değişim arkadan istikbal olan çok güçlü dalgaların ilk habercisi de olabilir.